FAYDALAR ve ENGELLER NELERDİR?
Yakın zamanda popülerliği iyice artan block zincir (blockchain) artık hayatımız çoğu noktasında gördüğümüzü söylemek mümkün. Gelecekte ise çoğu mesleğin farklı amaçlarla blockchain yani blok zinciri teknolojisini kullanılacağı öne sürülüyor. Örneğin bankacılık ve ödeme yöntemleri, siber güvenlik, sigortacılık faaliyetleri ve tedarik zinciri uygulamaları. Kripto para birimleri dışında blok zincir (blockchain) teknolojisini duyunca şaşırdınız mı? Ya da çoktan aşina mısınız? Peki ya blok zincir teknolojisi tedarik zincirini şeffaflaştırmada ve izlenebilirlikte çözüm yaratacak mı dersiniz? Gelin tedarik zincirindeki blok zincir uygulamalarına, vaatlere, artılarına ve eksilerine, moda sektörüne yönelik değerlendirmelerle birlikte göz atalım.
Çevreci perspektif artık pazarda tercih edilen önemli bir itici güç. IBM’in 2020 ABD Perakende Endeksi’ne göre, sürdürülebilirlik, küresel sürdürülebilirlik ve çevreye duyarlı yatırımların yüzde 68 artarak 30 trilyon ABD dolarını geçmesiyle bir zirve noktasına ulaştığını söylemek mümkün. “Küresel çevre sorunlarının farkındalığı, yaşadıkları her yerde tüketicilerin alışkanlıklarını gitgide daha fazla değiştiriyor. Bu tutumlar marka seçimini yönlendiriyor. Rapora göre, 10 tüketiciden 7’sinden fazlası, markaların “temiz” ürünler sunmasının (yüzde 78), sürdürülebilir ve çevreye duyarlı olmasının (yüzde 77), geri dönüşümü desteklemesinin (yüzde 76) veya doğal içerik kullanmanın (yüzde 72) en azından orta derecede önemli olduğunu söylüyor.”
MODA SEKTÖRÜNDE ŞEFFAFLIK SORUNU
Şeffaf olmayan tedarik zincirleri, sürdürülemez kaynak kullanımı, yüksek su kullanımı ve küresel ulaşımla bağlantılı hızlı moda hakkında söylenenler tüm endüstrinin değişimine öncülük ediyor. Markalar, ham maddelerini önemseyerek ve özellikle hayvan derisi gibi ürünlerin alternatiflerini kullanarak sürdürülebilir ve yüksek refahlı kaynaklarının tamamen izlenebilir olduğunu göstererek, kendileriyle “çürük elmalar” dedikleri marakalar arasına mesafe koymaya mecbur hissediyorlar.
Karmaşık tedarik zincirlerinin, karışıklığı ve sorunların kartopu etkisi, markaları rahatsız ediyor. Menşelerini dikkatli bir şekilde yöneten şirketler bile, tüketicilerinin bilinçlenmesi ve sorgulaması ile markanın karalanabileceğinin artık farkında. Bu nedenle tedarik zincirleri için yeni çözümler arıyorlar.
Son yıllarda ticaret savaşlarından COVID-19 pandemisine ve bunların arasındaki her şeye kadar ekonomik aksaklıklar, küresel tedarik zincirlerini ana akım bir konuşma konusu haline getirdi.Daha önce tedarik zinciri liderlerinin özel alanı, tüm iş seviyelerindeki paydaşlar, ana akım haber kuruluşları ve giderek artan bir şekilde sokaktaki adam, tedarik zincirlerinin ne kadar hayati olduğunun giderek daha fazla farkına varıyor.
Günümüzde şirketlerin ayakta kalabilmek için çevik, esnek ve duyarlı olmaları gerekiyor. İşleri ve tedarik zincirleri boyunca sürekli inovasyonu yönlendirenler ve dinamik ve ilgili kalarak son derece rekabetçi bir pazarda kendilerini farklılaştıranlar başarılı olanlardır demek mümkün.
Peki ya tedarik zinciri nedir? Nasıl İşler?
Tedarik zinciri, her biri kendi veritabanlarını ve lojistiğini yöneten geniş bir üretici, depo, nakliye deposu, iletişim kanalı, lojistik sağlayıcı ağı ve daha fazla kişinin olduğu karmaşıklıkları ile ünlü olan ve üretim zincirinde ürünün ilk halinden son kullanıcıya kadar olan yolculuğun adıdır.
Kısaca özetlemek gerekirse:
Bir son kullanıcıya ulaşan her ürün, birçok kuruluş ve paydaşın kümülatif çabasını temsil eder. Bunlar topluca tedarik zinciri olarak adlandırılır.
Bir tedarik zinciri içindeki organizasyonlar, fiziksel ve bilgi akışları yoluyla birbirine bağlanır:
Fiziksel akışlar: mal ve malzemelerin dönüştürülmesini, taşınmasını ve depolanmasını içerir.
Bilgi akışları: tedarik zincirinde yukarı ve aşağı günlük mal ve malzeme akışını kontrol etmek için ortaklar arasındaki koordinasyonu içerir; aynı zamanda uzun vadeli planlamayı da içerir.
Tedarik zinciri temel zorlukları:
Tedarik zinciri şeffaflığının olmaması, kuruluşların şu anda karşı karşıya olduğu en büyük zorluklardan biridir.
MIT Ulaştırma ve Lojistik Merkezi’nde MIT Sürdürülebilir Tedarik Zincirleri direktörü Alexis Bateman, tedarik zinciri şeffaflığının iki boyutu olduğunu söylüyor:
Görünürlük(visibility): Tedarik zincirindeki tüm bağlantılardan verilerin doğru bir şekilde belirlenmesi ve toplanması
Açıklama(disclosure): Bu bilgilerin uygun ayrıntı düzeyinde dahili ve harici olarak iletilmesi
Tedarik zinciri şeffaflığının doğru seviyesini belirlemek için kuruluşlar sektörlerini, ilgili düzenlemeleri, etik kurallarını, tedarikçileri, müşterileri ve tarihsel tedarik zinciri konularını ve kabul edilebilir risk seviyelerini dikkate almaları gerektiği söylenmektedir.
Tedarik zinciri ile ilgili son gelişmelere baktığımızda blok zinciri entegrasyonunu deneyen şirketlerin sayısı günden güne artıyor. Denizaşırı transfer sistemlerinde, bazı moda şirketlerinde ve gıda zincirlerinde bir takip ve bilgi aktarım sistemi olarak blok zincir teknolojisi faaliyet gösteriyor. Fakat süreç nasıl işliyor dersiniz? Blok zincir teknolojisinin amaçlarına kısaca göz atalım.
Blok Zinciri (blockchain) nasıl çalışıyor?
Blok zinciri, dijital verilerin kayıtlarını kurcalamaya karşı dayanıklı hale getirecek şekilde tutan bir dağıtılmış defter teknolojisi biçimidir. Sistemde bir işlem istendiğinde, düğüm adı verilen birbirine bağlı birkaç bilgisayardan oluşan eşler arası bir ağ içinde yayınlanır. Bunların her biri, işlemi ağ genelinde tutarlılık açısından kontrol etmek ve doğrulamak için denklemleri çözer. Doğrulandıktan sonra, işlem, defter için bir veri bloğu oluşturmak üzere diğer işlemlerle gruplandırılır.
İşletmeler, herhangi bir işlemi izlemek için blok zinciri teknolojisini kullanabilir, bu da belgeleri, kişisel bilgileri ve kripto para birimlerini paylaşmayı mümkün kılar. Defter ağ üzerinde tamamen dağıtıldığından, bozulması çok zordur. Defterde bir değişiklik yapmak için, değişikliği aynı anda tüm ağdaki her düğümde kaydetmeniz gerekir. Bu yapılmazsa, ağ bir kaydın geri kalanıyla eşleşmediğini anlar ve işlemi bozuk olarak işaretler.
– Değişimin hızı arttıkça, kuruluşların tedarik zincirinin verimliliğini ve şeffaflığını artırmak kritik hale gelir. Neyse ki, blockchain teknolojisinin süreci basitleştirmeye yardımcı olabileceği söyleniyor.
– Blockchain, hazır giyim tedarik zincirini gerçek zamanlı bir veri akışıyla birleştirir ve parçalanmış verileri izin verilen tüm taraflarca görülebilen tek, değişmez bir defterle değiştirir. Bu, perakendecilerin kimlik doğrulama ve güvene öncelik veren daha müşteri odaklı tedarik zincirleri oluşturmasına olanak tanır.
– Dijitalleşme, hazır giyim markalarının sahtecilik tehditlerine karşı koymasına, sürdürülebilir ve etik kimlik bilgilerini sergilemesine ve ayrıca rekabetçi bir pazarda farklılaşmasına yardımcı olmanın bir yolu olarak ortaya çıkmıştır. Her ürün için benzersiz bir dijital kimlik (dijital ikiz) oluşturarak, ürünün ömür boyu yolculuğu, hammaddeden tasarım ve satışa, ardından markanın ihtiyaçlarına bağlı olarak yeniden satış ve geri dönüşüme kadar değişmez bir biçimde blok zincirinde izlenebilir.
Peki ya soru işaretleri?
Görünen o ki blok zincir teknolojisi tedarik zincirleri için gerçekten efektif bir şeffaflaştırma ve izlenebilirlik sağlayacak. Yine de konuyla ilgili soru işaretleri bırakan bir yazıya da blogumuzda yer vermek isteriz. McKinsey danışmanlık firması partnerleri tarafında yazılmış olan “Tedarik zincirinde blok zincir teknolojisi bir zorunluluk mu yoksa belirsizlik(belki mi) mi?” makalesinde blok zincir teknolojisinin uygulanabilirliğine teknik bir yönden şu sorular sorulmuş ve zorluklar şu şekilde sıralanmış:
-izinlerin kimin tarafından verildiği
-gizliliğin önündeki önyargılar
-blok zincir teknolojisinin halen çok büyük boyutlu datalar ve çoklu ağlar için yeterince gelişmemiş olması
-blok zincirin var olan kapasitesi ve tedarik zincirleri büyüklüğü arasındaki farklar
-standartların oturtulmamış olması ve bu nedenle mal olacağı şeylerin hesaplanmaması
Tedarik zincirlerinin şeffaf ve izlenebilir yönetimi inanıyoruz ki tüketici ve üretici bilincinin de günden güne gelişmesiyle daha hesap verilebilir hale gelecek. Hem faydalarına hem de önündeki engellere yer vermeye çalıştığımızın blogumuzun sonuna geldik.
Daha anlaşılır olması adına video önerilerimiz:
Changing the Future of Fashion with Blockchain Technology